Ο ΞΕΝΟΣ: ΜΙΑ ΦΟΒΕΡΗ ΦΙΓΟΥΡΑ Ή ΜΙΑ ΣΥΜΠΑΘΗΤΙΚΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ; [Strangers; terrifying figures or sympathetic opportunities?]

Αυτό το κεφάλαιο διερευνά δύο αντικρουόμενες απόψεις: Πρώτον, τη διάσημη ρήση από την Αινειάδα του Βιργίλιου «Quo ne credite, Teucri Quidquid id est, timeo Danaos et dona ferentes» [«Μην εμπιστεύεστε το άλογο, Τρώες. Οτιδήποτε κι αν είναι, φοβάμαι τους Δαναούς ακόμα κι όταν φέρνουν δώρα»] που συνοψίζει μια ολόκληρη κοσμοθεωρία για το πώς παραδοσιακές κοινωνίες βλέπουν τον ξένο, ένα εχθρικό ον, που ακόμη και αν λέει ότι έχει καλούς και τίμιους σκοπούς, κατά βάση υπονομεύει τη συνοχή, την ευρυθμία αλλά και την επιβίωση της πόλης στην προσπάθειά του να έρθει σε επαφή ή σε σχέση μαζί της. Δεύτερον, την οπτική του Άνταμ Σμίθ, που προσεγγίζει τη συνεργασία μεταξύ ξένων σε μεγαλουπόλεις ως τη βάση για την παραγωγική ευημερία και την κοινωνική πρόοδο, εφόσον ο ξένος και η συνύπαρξη και συναλλαγή μαζί του είναι ένα απαραίτητο στοιχείο για την οικονομική πρόοδο. Μεταξύ αυτών των δυο αντικρουόμενων απόψεων, αλλά και των αντιφάσεων που εμπεριέχουν, ακροβατεί η μοντέρνα πόλη. Μια πόλη που χρειάζεται, αλλά και παράλληλα φοβάται, τον ξένο που έρχεται να εργαστεί σ’ αυτήν ή να την περιηγηθεί και να την θαυμάσει. Έναν ξένο που συνεχώς εναλλάσσεται στο μυαλό των κατοίκων από φόβητρο σε ευκαιρία, χωρίς όμως ποτέ να παίρνει τελικά μια σταθερή μορφή.

[Abstract in English] This contribution investigates two conflicting views. The first being the famous quote from Virgil’s Aeneid “Quo ne credite, Teucri. Quidquid id est, timeo Danaos et dona ferentes” which encapsulates a whole world view on how traditional societies see the stranger or outsider. This view is of a menacing figure, who, even when they claim to have good and noble intentions, in the end upsets the balance and polity of the city endangering its very existence by the simple act of coming into some association with it. The alternative view, which forms the writings of Adam Smith, sees the collaboration between strangers in metropolitan centers as the basic condition for productive efficiency and social progress, since without this condition a modern city cannot operate, let alone prosper. Between these two conflicting views, and the contradictions they have within them embedded, we find the formation of the modern city. A city that needs, but at the same time is afraid of the stranger. A stranger who comes to work and become part of the city, and to marvel as a tourist at its sites. A stranger that constantly alters, in the mind of the city dwellers, between the fear of threat and destruction and the allure of opportunity and riches, without ever settling into a definite form.